تأثیر مورفولین بر حافظه و رفتار بازگشت به رودخانه در ماهی سفید

امروزه روند رهاسازی بچه ماهیان سفید در دریای خزر رو به افزایش است و رهاسازی قریب به 200 میلیون قطعه بچه ماهی،عامل تولید و صیدی سالانه معادل 17 هزار تن ماهی سفید در دریای خزر است. استفاده از انواع محرک های سیستم بویایی و تقویت کننده های حافظه نظیر مورفولین باعث تشدید فرایند به خاطرسپاری در ماهیان می شود به نحوی که روند بازگشت به محل های تولید مثلی و نوزادی را تسهیل می کند.این تحقیق به منظور بررسی تأثیر مورفولین بر ضریب بازگشت ماهی سفید از سال 1384 تا 1387 در مرکز تکثیر و پرورش شهید انصاری صورت پذیرفت. ماهیان مولد پس از انتقال به کارگاه (از رود خانۀ خشکرود) به صورت ترکیبی تکثیر شده و از لارو و بچه ماهیان حاصل برای انجام آزمایش ها استفاده گردید. به منظور تعیین بهترین دز مورفولین، تعداد 5480 قطعه بچه ماهی با وزن  5-4 گرم انتخاب و 3 تیمار با سه غلظت 2-10×5، 5-10×5، 7-10× 5 میلی گرم بر لیتر از مورفولین بر روی آن ها به کار رفته و حمام داده  شدند. بچه ماهیان با روش تگ های الاستومر علامت گذاری و از طریق رودخانۀ خشکرود به دریای خزر رهاسازی شدند. برای صید ماهیان علامت گذاری شده درسال 1387 از تور سالیک استفاده گردید. در طول صید  تعداد 505عدد ماهی سفید صید گردید که از آن میان تعداد 34 عدد واجد تگ های الاستومر بودند. نتایج کلی نشان دهندۀ افزایش معنی دار نرخ بازگشت به خانه2 ماهی سفید  به هنگام تأثیرپذیری از مورفولین (32/0 درصد) در مقایسه با شاهد (09/0 درصد) است (001/0p<) نرخ بازگشت به خانه برای همۀ نمونه های رهاسازی شده در مجموع21/0 درصد محاسبه شد. نتایج در زمینۀ تأثیرپذیری بچه ماهیان از مورفولین حاکی از اختلاف معنی دار در نرخ بازگشت به خانه است به طوری که غلظت 5-10×5 میلی گرم بر لیتر به عنوان مؤثرترین دوز (با نرخ بازگشت 62/0 درصد) تعیین گردید (001/0p<). درعین حال غلظت 2-10×5 میلی گرم بر لیتر مورفولین دارای نرخ بازگشت به خانه 37/0 درصد و برای غلظت 7-10×5 نرخ بازگشت معادل 15/0 درصد است. در مجموع با استفاده از تکنیک تگ گذاری الاستومر، ضریب بازگشت شیلاتی3  ناشی از تأثیرپذیری از مورفولین در ماهی سفید 7/6 در صد محاسبه گردید. با توجه به نتایج حاصل و بررسی نرخ بازگشت در طی دورۀ 5 ساله رهاسازی ماهی سفید در کشور (5 درصد ) می توان به کارگیری این ترکیب در کار گاه های تکثیر  و بازسازی ذخایر ماهی سفید را پیشنهاد کرد.